|
HB-WIKI – Basisbegrippen met betrekking tot hoogbegaafdheid duidelijk uitgelegd 
Aansluiting bij anderen
InleidingOver wat het begrip ‘hoogbegaafdheid’ inhoudt zijn veel verschillende ideeën in omloop. Sommigen menen zelfs dat het niet meer is dan een hype. Toch is er een groep mensen die, ongeacht of het etiket ‘hoogbegaafd’ nu wel of niet klopt, duidelijk te herkennen zijn aan hun sterk van het gemiddelde afwijkende ontwikkeling. Door dit grote verschil kan het gebeuren dat zij moeite hebben om aansluiting te krijgen bij andere mensen. Hoogbegaafdheid komt niet vaak voor in de samenleving. Als een IQ-score boven 130 op de meest gangbare intelligentietests als grenswaarde wordt gesteld, kan ca. 2% van de mensen hoogbegaafd worden genoemd. Ter vergelijking: als je kijkt hoeveel mensen een score halen tussen 115 en 130, dan zou je op ruim 13% uitkomen. Verreweg de meeste hoger opgeleiden vind je in deze groep. Opmerkelijk genoeg zijn er nogal wat hoogbegaafden die geen hogere opleiding hebben afgemaakt. Er zijn er zelfs die voortijdig hun school verlaten. Hoe is dat mogelijk?
Isolement door mismatch met omgevingEen gevolg van het grote verschil in ontwikkeling kan zijn dat hoogbegaafden als kind niet de vaardigheden hebben kunnen ontwikkelen die nodig zijn om vriendjes en vriendinnetjes te maken en later in het leven bevredigende persoonlijke- en arbeidsrelaties te kunnen opbouwen. Het gevaar is dan groot dat zij éénlingen worden die gedoemd lijken te zijn tot een onbevredigend leven. Doordat hoogbegaafdheid betrekkelijk zeldzaam en onbekend is, komt het regelmatig voor dat personen, instanties en systemen in de omgeving van een hoogbegaafde botsen met de manier waarop de hoogbegaafde zelf denkt en voelt. Er is dan sprake van een mismatch met de omgeving, die vaak zorgt voor conflicten, vervreemding of ongezonde coping-strategieën (manieren om met moeilijkheden om te gaan). De gevolgen van mismatch zijn in sommige gevallen zo groot dat ze ernstige gevolgen hebben voor de geestelijke gezondheid van de betrokkene.
Wederzijds begrip is essentieelDe identiteit en het zelfbeeld van een mens worden in hoge mate bepaald door de omgang met anderen. Wanneer de eigen emoties en interesses worden begrepen en gereflecteerd door anderen, voelt een opgroeiend kind zich begrepen en bevestigd. Zo helpt een passende omgeving een mens om een eigen identiteit te ontwikkelen. In een niet-passende omgeving weerspiegelen de reacties van anderen vaak een vorm van onbegrip voor de gevoelens en gedachten van degene die afwijkt. Dit onbegrip kan de betrokkene in verwarring brengen en bijdragen aan de ontwikkeling van een laag zelfbeeld. Er zijn ook hoogbegaafden die als het ware een 'valse identiteit' ontwikkelen om zich te kunnen handhaven in een niet-passende omgeving – met alle kans dat ze hierdoor vroeger of later in de problemen komen.
Aansluiting bij hoogbegaafdenVeel hoogbegaafden komen in de loop der tijd tot de conclusie dat ze alleen echte herkenning en begrip kunnen vinden bij andere hoogbegaafden. Daarom zijn gelegenheden waar hoogbegaafden elkaar kunnen ontmoeten, zoals HB-café's en bijeenkomsten van Mensa, zeer belangrijk voor de sociale ontwikkeling. Voor hoogbegaafden die lang in een niet-passende omgeving hebben moeten functioneren, kan de ontmoeting met gelijkgestemden een bijzondere ervaring zijn die zij nooit meer vergeten. Er wordt wel gesteld dat één goed contact het negatieve effect van zes slechte contacten teniet kan doen (het zgn. 'inentingseffect'). Een kleine waarschuwing mag hier niet ontbreken: hoogbegaafden zijn onderling zeer verschillend. Het kan dus best eens gebeuren dat het met een andere hoogbegaafde absoluut niet klikt. Dat doet aan het principe echter niets af.
Aansluiting bij niet-hoogbegaafdenHoogbegaafden vragen zich nogal eens af wat 'passend werk' voor hen is. Wanneer het werk niet passend is, ligt uitval op de loer omdat men ziek kan worden (psychische problemen, burnout, boreout, depressieve klachten) en/of in conflicten terecht komt. Omdat hoogbegaafden over het algemeen zoveel verschillende dingen kunnen, betekent het dat ze vaak moeite hebben met kiezen. Waar moet je dan op letten? Deskundigen geven aan dat de volgende aspecten met name bij hoogbegaafden aan de orde zijn wanneer het gaat om 'passend werk':
Externe links
|